• БІЗ ТУРАЛЫ
  • ЖАРНАМА
  • БАЙЛАНЫС
Қазақша
Русский
Кері байланыс
TURANINFO.KZ
Advertisement
  • Басты бет
  • Азаматтық қоғам
  • Денсаулық
  • Мәдениет
  • Жаңалықтар
    • Қоғам
    • Қазақстан жаңалықтары
    • Облыс жаңалықтары
    • Өңір тынысы
    • Қала жаңалықтары
    • Аудан жаңалықтары
    • Басшылар рейтингісі
    • Аналитикалық жаңалықтар
    • Абырой
  • Рухани жаңғыру
  • СПОРТ
  • ВИДЕОБЛОГ
No Result
View All Result
  • Басты бет
  • Азаматтық қоғам
  • Денсаулық
  • Мәдениет
  • Жаңалықтар
    • Қоғам
    • Қазақстан жаңалықтары
    • Облыс жаңалықтары
    • Өңір тынысы
    • Қала жаңалықтары
    • Аудан жаңалықтары
    • Басшылар рейтингісі
    • Аналитикалық жаңалықтар
    • Абырой
  • Рухани жаңғыру
  • СПОРТ
  • ВИДЕОБЛОГ
No Result
View All Result
TURANINFO.KZ
No Result
View All Result
Басты бет Облыс жаңалықтары

Көмусіз қалған ашаршылық құрбандарының сүйектері табылды

14.06.2022
1
Көмусіз қалған ашаршылық құрбандарының сүйектері табылды
267
ҚАРАЛЫМ
FacebookTwitter

Өткен ғасырдың басындағы нәубат, Саяси құғын-сүргін құрбандары мен ашаршылық жылдары қырылған қазақтың «ақ сүйегі», далада көмусіз қалды. Оған тарих және көнекөздер куә. Ондай қорымдар Шу өңірінде де көптеп саналады. Қазақ хандығының қазығы қағылған өлке – сол кезеңдерден сыр шертіп, бастауын Қарғыз жерінен алатын Шу өзені де бір сырын ішіне тартқандай кейде асауланып, кейде жәй сылдырлап ағады. Тау, белес, жазық дала, сылдырлаған өзен-көл талай тарихтың куәсі. Иә, қазақ жерінде ашаршылық 1929 жылдың күзінен басталғанымен, Шу алқабында бұл нәубат 1932 жылдың жаз-күзінде тіпті күшейіп, талғажау іздегендер қынадай қырылды, кеудесінде әлі бары Қырғыз асты.

Уақытында Шу бойында екі ғасырдың куәсі болған Жүндібай әулие өмір сүрген. Көнекөздер осы өңірдегі Белбасар ауылының тумасы Әлімхан Ахатаевтың мәліметіне сүйеніп, Жүндібай әулие 1834 жылы Тасөткел көлі маңында өмірге келіп, 1929 жылы 85 жасында қайтыс болған деседі. Сол Жүндібай әулие заманында: «Осы ғасырда екі рет қуғын-сүргін болады, екі рет халық аштықтан қырылады. Адам шығыны болады. Алапат аштық, қырғын соғыс болады. Тіл мен дін бұзылады. Шуға ата-бабамыз көрмеген халықтар көшіп келеді. Қара темір қақсап сөйлейді, жердің бетін сымтемір торлайды. Осы тұста Шу өзені байланып, үлкен көлге айналады. Үлкен қала болады», – деп сәуегейлік айтқан екен. Расында, әулиенің айтқаны айнымай келген секілді.

Жүндібай әулиемен замандас, сырлас болған Шу бойынан қажылыққа бірінші барған, Ботпайдың Қожай руының атқамінері Саудабай қажы жөнінде де көптеген деректер бар. 1917 жылы 17 шілдеде Пішпекте өткен төтенше съезге Қожай руынан қатысқан да осы Саудабай қажы болатын. Төңірекке атақ-даңқы мәлім, шешендігі мен өткірлігі аңыз болған Байтүгелұлы Саудабай қажыға Жүндібай әулие «Қажыеке, бірер жылдан соң бар жылқыңды Үкімет алады. Өз басың онда болмайды. Туысыңды сауда қылады» деген екен. Үйір-үйір жылқы ұстаған Саудабайдың малы 1928 жылы кәмпескеленеді. Ал, Саудабай қажы мұның алдында 1925 жылы қайтыс болады. Қажының сүйегі Шу ауданы Көк қайар ауылынан 32 шақырым жердегі «Асыр сазында» жатыр.

Қажының мазарын үлкен ұлы, патша заманында 32 жыл болыс болған Асыр, ашаршылық жылдары жаманшылық басталғанда адамдар көмусіз қалады деп салдырған екен. Тіпті, сол заманда Тәшкеннен цемент алдырып, тау тасын молынан қолдана отырып көтерген. Мазар халық арасында «Саудабай күмбезі» аталып кеткен. Және тағы бір таң қаларлығы, күмбездің отбасы мүшелері көмусіз қалмауы үшін салынғандығы күмбездің астында қазақ тәжірибесінде жоқ склеп жасап, бір бүйірінен өлі денелерді ішіне тастап жіберу үшін адам денесі сиятындай қуыс қалдырған.

Біз де осыны көру үшін жолға шықтық. Жолбасшымыз Саудабай қажының тікелей ұрпағы, «Асыр» шаруа қожалығының жетекшісі, аймаққа белгілі азамат, кәсіпкер Бақтыбай Саудабаев пен бауыры кәсіпкер Бейсехан Бұланбаев. Бағытымыз Шу өзенінің оң жағында Жайсаң тауларының бір сілемін ала жатқан «Асыр сазындағы» жалғыз тұрған мазар. Діттеген жерімізге жеткенде, Бақтыбай Сабырұлы саз тарихын таныстырып, биікте тұрған кесенеге беттедік. Бүгінде кесене аумағы қоршалған. Оны Бақтыбай Саудабаев 2017 жылы қоршапты. Кесене аумағында кесек кірпішпен қоршалған қорым бар. Әрине, табиғи құбылыстан ол қоршау мүжілген. Дегенмен, қорым Саудабай қажының қорымы екендігі анық. Ал, шығыс беттегі кесененің астына түсетін есікке келгенімізде іштей дұға жасап, аштық. Жарық түсіре отырып, ұрада адам сүйектері жатқанына куә болдық. Бірақ санамадық. Дегенмен, бұған дейінгі мәліметтерге сүйенсек, мұнда 27 бас сүйек бар, склеп отбасылық емес, сондай-ақ, жалпы аштық құрбандары жерленген деуге негіз бар. Топ жетекшісі, тарихшы-өлкетанушы Қуаныш Кәрібайұлы мұнда адамның жамбас сүйектері де бар екендігін алға тартты.

Ендігі мақсат, мазар ашаршылықты айғақтайтын еліміздегі бірден-бір ескерткіш ретінде республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің тізіміне енгізіліп, мемлекет қарауына алынуы тиіс. Бұл бағытта Жамбыл облысы әкімдігі мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасына қарасты «Тарихи-мәдени ескерткіштерді қорғау және қалпына келтіру дирекциясының» директоры Қуаныш Дәурембеков өз ұсыныстарын да айтты. Және бұл мазар «Саудабай кесенесі» ретінде тіркеліп, есепке алынып, басына тақтайша ілінетіндігін жеткізді. Ал, мазардың бүгінгі күнге дейін бұзылмай, айналасын қоршап, қарап отырған қажының шөбересі Бақтыбай Саудабаевтың еңбегі ерен расында.

Тегтер: тарихақиқаты ашылды
  • Маңызды
  • Пікірлер
  • Соңғы
Туған жер – алтын бесігім

Туған жер – алтын бесігім

14.08.2017
Үйдегі бәле-жаладан мына дұғалар қорғайды

Үйдегі бәле-жаладан мына дұғалар қорғайды

05.12.2017
Таразда денсаулық сақтау саласы қызметкерлері арасында  Ұлт жоспарының жүзеге асырылу барысы талқыланды

Таразда денсаулық сақтау саласы қызметкерлері арасында Ұлт жоспарының жүзеге асырылу барысы талқыланды

14.08.2017
“Жамбыл облысы Жастар мәслихаты” жастар қоғамдық бірлестігі “Жас депутаттар” корпусының IV шақырылымына ҮМІТКЕРЛЕР

“Жамбыл облысы Жастар мәслихаты” жастар қоғамдық бірлестігі “Жас депутаттар” корпусының IV шақырылымына ҮМІТКЕРЛЕР

28.02.2020
СІЗДІҢ ПІКІРІҢІЗШЕ КЕРІ БАЙЛАНЫС ОРНАТА АЛҒАН ҚАЙ МЕКЕМЕЛЕР?

СІЗДІҢ ПІКІРІҢІЗШЕ КЕРІ БАЙЛАНЫС ОРНАТА АЛҒАН ҚАЙ МЕКЕМЕЛЕР?

26.03.2020
Жамбыл облысында төрт блок-бекеті орнатылды

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫНДА КОРОНАВИРУС ИНФЕКЦИЯСЫ ТІРКЕЛДІ

24.03.2020
ҚОРДАЙ ОҚИҒАСЫ. СОТ ҮКІМІ ШЫҒУДА… (жаңартылуда)

ҚОРДАЙ ОҚИҒАСЫ. СОТ ҮКІМІ ШЫҒУДА… (жаңартылуда)

13.07.2021
История о том, как 3 сотрудника Tele2 создали популярное мобильное приложение

История о том, как 3 сотрудника Tele2 создали популярное мобильное приложение

6
6 000 000 теңгеге айыпталды

6400 теңге үшін 4 жылға сотталды

5
Шу ауданындағы күрделі мәселе

Шу ауданындағы күрделі мәселе

3
28-і Универсиада алауы 28 қаңтар күні  Таразда

28-і Универсиада алауы 28 қаңтар күні Таразда

2
2017 жылдың «Жыл журналисі» кім болды?

2017 жылдың «Жыл журналисі» кім болды?

2
ӘКІМДЕРДІҢ ОРТА ЖАСЫ ҚАНДАЙ?

ЖЫЛ ҚОРЫТЫНДЫСЫ. ӘКІМДЕР РЕЙТИНГІСІ

2
Экстремизм мен терроризмнің алдын алу жолдары

Экстремизм мен терроризмнің алдын алу жолдары

1
Жамбыл облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы тағайындалды

Жамбыл облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы тағайындалды

04.10.2023
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі жамбылдықтармен кездеседі

ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі жамбылдықтармен кездеседі

04.10.2023
Ел диқандары 11,7 млн тонна астық жинады

Ел диқандары 11,7 млн тонна астық жинады

04.10.2023
Инвестициялық штабтың отырысы өтті

Инвестициялық штабтың отырысы өтті

04.10.2023
Тараздық тұрғын көршісінің атынан жарты миллион теңге несие рәсімдеген

Тараздық тұрғын көршісінің атынан жарты миллион теңге несие рәсімдеген

04.10.2023
Ербол Қарашөкеев Азияда қоласын еншілеген жамбылдық Асланбек Шымбергеновті құттықтады

Ербол Қарашөкеев Азияда қоласын еншілеген жамбылдық Асланбек Шымбергеновті құттықтады

03.10.2023
Жамбылдық полицейлер жастарды есірткі сатушылармен бірлесіп күресуге шақырды

Жамбылдық полицейлер жастарды есірткі сатушылармен бірлесіп күресуге шақырды

03.10.2023
  • БІЗ ТУРАЛЫ
  • ЖАРНАМА
  • БАЙЛАНЫС
Тел: +7 (707) 550 04 70
Email: turaninfo.kz@gmail.com

© 2016-2023. «Turaninfo.kz» ақпарат агенттігі. Барлық құқықтар сақталған.
Қазақстан Республикасы Ақпарат және Коммуникациялар министрлігі ақпарат комитетінде 
2018 жылы 19 наурызда тіркеліп, № 16981- ИА  куәлігі берілген.
Сайт материалдарын көшіріп жариялаған жағдайда "Turaninfo.kz" ақпарат агентігіне сілтеме берілуі тиіс.
ZERO.kz

No Result
View All Result
  • Басты бет
  • Азаматтық қоғам
  • Денсаулық
  • Мәдениет
  • Жаңалықтар
    • Қоғам
    • Қазақстан жаңалықтары
    • Облыс жаңалықтары
    • Өңір тынысы
    • Қала жаңалықтары
    • Аудан жаңалықтары
    • Басшылар рейтингісі
    • Аналитикалық жаңалықтар
    • Абырой
  • Рухани жаңғыру
  • Спорт
  • Видеоблог
  • Қазақша
  • Русский

© 2016-2023. «Turaninfo.kz» ақпарат агенттігі. Барлық құқықтар сақталған.
Қазақстан Республикасы Ақпарат және Коммуникациялар министрлігі ақпарат комитетінде 
2018 жылы 19 наурызда тіркеліп, № 16981- ИА  куәлігі берілген.
Сайт материалдарын көшіріп жариялаған жағдайда "Turaninfo.kz" ақпарат агентігіне сілтеме берілуі тиіс.
ZERO.kz