Қазақстан Республикасының құқықтық жүйесінде жария-құқықтық дауларды шешудің ерекше тетігі ретінде әкімшілік әділет жұмысына екі жыл толып отыр. Бұл аралықта істердің бөлек санаттары бойынша сот тәжірибиесі қалыптастып, Жамбыл облысының мамандандырылған ауданаралық әкімшілік сотында (бұдан әрі – МАӘС, Әкімшілік сот) жария-құқықтық қатынастарда жеке және заңды тұлғалардың бұзылған құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін тиімді түрде қорғау және қалпына келтіру жолында сот төрелігін жүзеге асырылуда.
Әкімшілік соттың екі жылдық кезеңінде 1888 талап қоюлар түскен, оның ішінде 541 іс мәні бойынша қаралған. 316 талап қою бойынша талап қоюшылардың бұзылған құқықтары қалпына келтіріліп, талап қоюлары қанағаттандырылған (58,4%), ал 225 талап қою қанағаттандырудан бас тартылған (41,5%).
Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінің (әрі қарай — ӘРПК) бірден-бір жаңашылдығы мемлекеттік органдарға олардың әкімшілік қалауы болған жағдайда татуласуға мүмкіндік берді. Әкімшілік сотының судьялары өз белсенді рөлдерін жүзеге асыра отырып, аталған нормаға сәйкес 191 іс бойынша дауласып жатқан тараптарды татуластырып, 169-медиация және 22-татуласу келісімдерін бекітті, яғни түпкілікті сот актісін шығарумен аяқталған істердің 26,1 % татуласу рәсімдерімен аяқталып отыр.
Әкімшілік әділет жүйесінің басты мақсаты азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін тиімді қорғай отырып, әкімшілік органдардың мемлекеттік басқару функциясын жүзеге асыру барысындағы қызметін ретке келтіру болып табылады.
Жамбыл облысының МАӘС-мен істерді қарау барысында заңдылық бұзылған жағдайлар анықталып, барлығы 121 жеке ұйғарымдары шығарылған. Заң бұзушылыққа жол берген мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғаларға қатаң шаралар қабылданған.
Сонымен бірге, ӘРПК-нің 127 бабының талаптарын бұзып, өз құқықтарын жосықсыз пайдаланған, сот талаптарын орындамаған және сотқа құрметтемеушілік танытқан әкімшілік процеске қатысушыларға, оның ішінде қала, аудан әкімдеріне, жергілікті атқарушы, орталық мемлекеттік органдарға және т.б. тұлғаларға жалпы сомасы 4 707 720 теңге мөлшерінде 40 ақшалай өнідіріп алу қолданылған.
Әкімшілік сот жүйесінің 2 жылдық жұмыс кезеңінде қалыптасқан сот тәжірибиесі, сотпен қолданылған мәжбүрлеу шаралары, ӘРПК нормаларын түсіндіру бойынша жұмыстары әкімшілік органның қызметін заң шеңберінде атқарылуына, әкімшілік рәсімнің талаптарының сақталуына және мемлекеттік органдармен қабылданған әкімшілік актілердің сапасына да өзінің тиімді әсерін берді.
Әкімшілік актілердің заңды және негізді болуына, оның бірізді қолдануды қамтамасыз етілуіне ықпал етті.
Әкімшілік әділет институты өз нәтижесін көрсетуде. Статистикалық мәліметтерге сәйкес әкімшілік органдардың сотта жеңіліс көрсеткіші 60 % көрсетіп отыр. Мемлекет басшысы Қ.К.Тоқаев пайымдағандай Әкімшілік әділет — «Халық үніне құлақ асатын» мемлекетіміздің тірегіне айналуда.
Жамбыл облысының
мамандандырылған ауданаралық
әкімшілік сотының төрағасы
А.Джасузаков