Дін істер басқармасының жұмыс бағыты «Қазақстан Республикасында діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» мен ҚР Үкіметінің 31.12.2020 жылғы №953 Қаулысымен бекітілген «Қазақстан Республикасыныңдін саласындағы мемлекеттік саясатын іске асыру жөніндегі 2021-2023 жылдарға арналған кешенді жоспарына» сай белгіленген.
Басқармаға «Қазақстан Республикасында діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» аясында 1 нысаналы индикатор (Діни өшпенділік пен алауыздықты тудыратын экстремистік көзқарасты ұстанушылардың санын азайту), 3 нысаналы көрсеткіш және 9 тармақ бойынша, сонымен қатар «Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік саясатын іске асыру жөніндегі 2021-2023 жылдарға арналған кешенді жоспары» аясында 24 тармақ бойынша орындау бекітілген.
А.ж. I жартыжылдығының қорытындысы бойынша аталған құжаттардағы Басқармаға қатысты тармақтары толығымен орындалды. Мемлекеттік бағдарламадағы діни өшпенділік пен алауыздықты тудыратын азаматтарды азайту нысаналы индикаторын (2017 жылмен салыстырғанда) биылғы жылы – 65%-ға жеткізу қажет болса, бүгінгі күнге индикатор 60,3%-ға орындалған.
Жалпы алғанда, Басқармамен атқарылатын жұмыстардың негізгі бөлігі жабық сипатта. Дегенмен, негізгі жұмыстарға тоқталып өтсек. Бүгінде облыс аумағында 11 конфессиядан тұратын 378 діни бірлестік пен филиал, оның ішінде ҚМДБ-ға қарасты 332 мешіт пен христиандық бағыттағы 46 шіркеу (8 православтық, 1 католиктік, 37 протестанттық және т.б.) мемлекеттік тіркеуден өтіп жұмыс атқаруда. Жыл басынан бері ҚМДБ-ға қарасты 9 филиал (мешіт) мемлекеттік тіркеуден өткен.
Жалпы, облыс аумағындағы діни ахуал тұрақты. Мемлекеттік тіркеуден өткен діни бірлестіктер тарапынан діни қызмет саласындағы заңбұзушылық фактілер орын алған жоқ. Сондай-ақ, облыста діни қызмет саласындағы субъектілер қатарында: — Рухани (діни) білім беру ұйымы болып табылатын облыстық «Һибатулла Тарази» медресе-колледжі (қазірде 44 шәкірт білім алуда) жұмыс атқарады. Аталған медресе-колледждің Айша бибі ауылынан қыз балаларға арналған корпусын ашу жұмыстары жүруде-дейді басқарма басшысы.
— Діни іс-шараларды ғибадат үйлерінен тыс жерлерде өткізуге арналған 43 үй-жай, оның ішінде 41 исламдық намазхана мен 2 христиандық құлшылық үйі қызмет етеді. Есепті кезеңде 1 намазхана (Т.Рысқұлов ауданы) тіркелді. — Діни әдебиетті және діни мазмұндағы өзге де ақпараттық материалдарды, діни мақсаттағы заттарды тарату үшін арнайы тұрақты 1 үй-жай. — Мемлекеттік тіркеуден өткен миссионерлердің саны – 9 (Оңтүстік Кореядан – 4, Германиядан – 2, Қазақстан аумағынан – 1, Ресейден – 1, Италиядан – 1). Аталған азаматтардың жыл сайын тіркеуден өтуі тұрақты бақылауда. Өңірде христиандық бағыттағы шіркеулерге келушілердің саны шамамен 3500 адам (700-ге жуық православтар, 2000-ға жуық Иегова, 800-ге жуық протестанттар). Келушілердің көбісі діни мерекелерде (Рождество, Пасха, Конгресс Иегова және т.б.) жиналады). Ал, мешіттерге келушілер мен мешіттер санының өсімі бар. Мешіттердің өсімі тұрғындардың қажеттілігіне қарай, әсіресе мешіті жоқ ауылдық елді-мекендер есебінен жалғасуда.
Мысалы, облыс аумағында 2018 жылы – 301, 2019 жылы – 308, 2020 жылы – 313, 2021 жылы — 323 мешіт болса, биылғы жылы мешіттердің саны – 332-ге жетіп отыр. Қазіргі уақытқа облыста 24 мешіттің құрылысы жүргізілуде. Өңірдегі мешіттерде арнайы бұйрықпен 435 діни қызметкер (309 имам/молда, 56 наиб имам, 37 азаншы, 33 ұстаз) жұмыс атқаруда. Оның ішінде жоғары білімді имамдар 24,6% (107 имам), орта білімділер 24,9% (108 имам), ал сауат ашу курстарын бітірген діни қызметкерлер 50,5%-ға (220 имам). Көп жылдан бері бір мешітте қызмет етіп отырған имамдар мен діни қызметкерлер арасында ротация жұмыстары жүргізіліп, 203 имамның жұмыстары (46%-ға) ауыстырылды.
Имамдардың білімін арттыруда да жұмыстар өз жалғасын тапқан. Республикалық және облыстық деңгейлерде («Нұр-Мүбәрак» университетінде, облыстық семинарларда) кәсіби құзіреттіліктерді арттыру курстарынан облыстағы 62 мешіт имамы өтті. Өңірде діни ахуалды тұрақтандыру мақсатында атқарылып жатқан бағыттарға тоқталып өтсек:
— Облыста құрамы 125 мүшеден тұратын дін саласындағы 17 ақпараттық-түсіндіру топтары (1 облыстық, 6 қалалық, 10 аудандық) жұмыс жасайды. 2022 жылдың басынан АТТ мүшелерімен офлайн форматта 576 іс-шара өткізіліп, оған 16 мыңнан астам мақсатты топ өкілдері қамтылса, онлайн форматта АТТ-мен 109 іс-шара өтіп, оған 8 мыңнан астам контингент қамтылды.
АҚПАРАТ ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІ ІШКІ САЯСАТ БАСҚАРМАСЫМЕН ТАПСЫРЫСЫМЕН ДАЙЫНДАЛДЫ
Жатқанбай Әділет