Туған жер – алтын бесігім
Туған жер – ауылым алтын бесігім. Оның адам өмірінде алатын орны ерекше, киелі ұғым. Туған жер, туған ел деген екі ғана сөзде қаншама мағына, қаншама ой жатыр десеңізші?! Туған жердің қадірін әр адам әрқалай түсінеді. Туған жер қадірі дүниедегі ең ұлы деген нәрсемен пара-пар. Себебі, ол – сенің әлпештеген анаң, аялап өсірген әкең, туған-туысың, аға-әпкең, сені білім жолына жетелеген ұстаздарың, сол білімге ұмтылу жолындағы тай-құлындай тебіскен жора-жолдастарың дүниеге келген жерің, қызыққа толы өткен балалық шағың, туған ауылың ауласы. Туған жер арқылы еліңнің өткені мен болашағын байланыстыра аласың. Нағыз балалық шақтан бастап адамзаттың отанына деген сезімі оянады. Отан дегеніміз не?- деген сұрақ туындайды. Туып өскен жер ме, мәдениет пе, әлде отан ол «үйренген орта»-ма. Әрине, «орта» деген сөзге көп нәрсе кіреді. Қазақ жерінде туса да, туған бетте шетелге кетіп қалған бала, туған елін отаным деп санамайды. Өйткені, туған жерінде өспегендіктен, оған деген ыстық сезім туындамайды. Адамзат өмірінде адам болып туғаннан кейін қазақ жерінің азаматы, баласы болып туу үлкен мәртебе. Олай болса, туған елге деген патриоттықтың алғы шарттары менің пікірімше «Менің елім Қазақстан, мен отанымды сүйемін, мен қазақпын» деген сөздерді айтудан бастау алады. Бірақ, көп адамдар «сүйемін деп» айтуға үйір емес. Біз отанымызда өмір сүріп жатқан кезде отан «Отан оттан да ыстық» дегенге мән бермейміз. Ол үшін адам баласы жанын беруге дайын болуы тиіс. Біз тек өзіміз аман есен, жақсы өмір сүріп жатсақ, жақсы тамақтанып, жақсы киінсек, мінер көлігіміз жылы, ыңғайлы, жайлы үй болса, барлығы болса — деп өмір сүреміз. Алайда, отан деген осы айтылғандардан мүлде басқа нәрсе екенін, өмірден де артық зат екенін әр азамат сезіне бермейді. Екіншіден, әр қазақ азаматтарының әскери борышын өтеу арқылы одан көп нәрсе үйренуден, отанға деген құштарлықтан, отан деген сөздің түп-төркінін білуден, отанын құрметтеуден, қорғаудан басталады. Кез келген уақытта отан үшін жанын беруге дайын екенін түсінуден тұрады.
Қазақтың болашағын жалғаушы ұрпақ ретінде «менің елім» мен сен үшін әрқашан бас тігуге дайынмын, мен сені сүйемін деп үнемі айтып жүру патриоттыққа баулиды. Біздің ата-бабамыздың тарихта ұлаңғайыр жер қалдырып кеткенін бағалау парыз. Оның байтақ даламен де дәлелденетінін естен шығармау керек. Патриоттыққа көшпелі қазақтың салтын санасын сақтауда кіреді. Бүгінгі қоғамда патриоттықты сезіне алмайсың, патриоттар санаулы, патриоттыққа келгенде жасандылыққа жол берілуде. Бұл патриоттықтың шарттарын жоғалтудың белгісі. Міне өмір, табиғат, жер, туған өлкесін дұрыс пайдалану, қорғау және т.б. келгенде нағыз ғылыммен есептеп өмір сұру керектігін талай ғалымдар айтуда. Бұл пікірге санасу қажеттілік. Қазақтың көшпелі өміріндегі салт-санасы арқылы келген мінезде отанына деген патриоттық оянатынын көбісі сезіне бермейді. Ақын жазушылардың философ ғылымдардың ел туралы жазған өлеңдері адам баласын толғатпай қоймайды. Мысалы, туып-өскен жері туралы толғанып, ой жетегіне берілген Авар елінің нағыз патриот ақыны Расул Ғамзатовтың мына бір шумақтары ойға оралады: Қымбат маған елімнің бар даласы, Балтық пенен Сахалиннің арасы. Қайда болсам қиям оған жанымды, Туған жерден қазсын бірақ қабірді» деген екен.
Туған елге, туған жерге, туған тілге деген ыстық сезімнің үздік үлгісі мен үшін осындай болмақ. Отан туралы ой толғасаң, жан толғанысын айтып тауыса алмассың, сірә. Туған жердің – қазақ елінің қадірін біле жүрейік дегім келеді. Уақыт өзгерген, технология көптеп енген бұл заманда адамдар тіршілік тынысына терең кірді. Осындай уақытта отаның туралы насихаттау, оның мәнін түсінуді кейінгі ұрпаққа үйрету әр азаматтың парызы. Атақты қолбасшы Шыңғыс хан былай деді: «Өзімнен күш қуат кетсе де, ақыл ойдан адастырмасын, бүтін денем жараланса да, тұтас елім бөлінбесін» — деп айтуы отанға деген ыстық сезімін, оның толыққанды азаматы болуын, шекарасының мықты болуын, оны қарайтын адамының болуын, атамекені мен туған жеріне деген ықыласын көруге болады.
Сол сияқты «Мен қазақпын деп айту үшін Қазақ деп соғатын жүрек болу керек» деп ойлаймын. Мен қазақпын, мың өліп, мың тірілген, Жөргегімде таныстым мұң тілімен. Жылағанда жүрегім, күн тұтылып, Қуанғанда күлкімнен түн түрілген, — деп Ж.Молдағалиев жырлағандай қазақ елі барлық ауыртпалыққа төзе білген батыр халық, ержүрек халық! Осындай патриоттық мінездерге қоғамды баулу кезек кұттірмейтін мәселе.
Менің Қазақстаным деп жайбарақат айта салу қиын. Оны айтқанда әр адамның бойын ерекше сезім билеуі, санада ерекше бір жарқын сезім жалт ете түсуі тиіс. Отан деп естігенде ел мен жерге деген махаббат оянуы, туған халқың мен туған елің алдындағы перзенттік парызың жайлы ойлар оралуы тиіс. Сол себептен оптимистік пен патриоттыққа бастайтын, баулитын айбынды азаматтық рухы бар жастар ды тәрбиелеп, отан туралы үгіт, насихат жұмыстарын үзбей орындау міндет. Бүгінгі таңда киелі Қазақ елі нығайуы үшін әр қайсысы елі үшін соғатын жүрегі, құрметтейтін сезімі, дұрыс ойы, еліне пайдалы құмар ісі, бір біріне деген құрметі, заңын ережесін сақтауы тиіс, сонда ғана елімізді өркендетуге деген жол ашылады.
Сондықтан әр азамат өз елінің патриоты болу үшін тиісті шарттарды есте ұстап жүруі парыз.
Жамбыл облыстық сотының судьясы Әзіретқұлов Д.А.
